Πως (θα) ταξιδεύουμε

της Μαρίας Κωβαίου, kathimerini.gr*

Τι είναι αυτό που αναζητά ο σύγχρονος περιηγητής; Και πώς προσαρμόζεται η τουριστική βιομηχανία στις ανάγκες και τις επιλογές του; Όλες οι νέες τάσεις είναι εδώ.

To 2012, ο σύγχρονος Αγγλος φιλόσοφος Αλέν ντε Μποτόν, στοχαζόμενος πάνω στις βαθύτερες ανάγκες που μας ωθούν να ταξιδεύουμε, διαπίστωνε σε άρθρο του στο περιοδικό Highlife της British Airways πως ο σύγχρονος ταξιδιώτης δεν επιδιώκει πια τα «προσκυνήματα» σε μουσεία και αξιοθέατα, αλλά την αυθεντική επαφή με τους ντόπιους, μέσω εμπειριών που θα τον βοηθήσουν να κατανοήσει καλύτερα τόσο τη χώρα που τον φιλοξενεί όσο και τη δική του ύπαρξη. Ο Nτε Μποτόν προέβλεπε, με άλλα λόγια, μια στροφή στον λεγόμενο «βιωματικό τουρισμό». Πιο συγκεκριμένα, σημείωνε: «Οι τουριστικές επιχειρήσεις με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στο μέλλον θα είναι αυτές που θα μας βοηθούν να συναναστραφούμε τους ντόπιους και να γνωρίσουμε καλύτερα την πραγματικότητα των εθνών που επισκεπτόμαστε, ενώ δεν αργεί η μέρα που οι τουριστικοί πράκτορες δεν θα μας ρωτούν πού θέλουμε να πάμε, αλλά τι θέλουμε να αλλάξουμε στον εαυτό μας».

Τέσσερα χρόνια μετά την πρόβλεψη του Nτε Μποτόν, οι ταξιδιωτικές τάσεις που αποκαλύπτουν δημοσκοπήσεις και έρευνες έγκριτων ταξιδιωτικών περιοδικών, ταξιδιωτικών πρακτορείων, αλλά και ανεξάρτητων αναλυτών δείχνουν πως βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής για την τουριστική βιομηχανία: με το δεδομένο ότι οι ταξιδιώτες αποζητούν όλο και περισσότερες εξατομικευμένες υπηρεσίες και προσωπική επαφή, ο ταξιδιωτικός κλάδος στο σύνολό του έχει αρχίσει να επαναπροσδιορίζει επί της ουσίας τη σχέση του με τον πελάτη. Ποιος ξέρει. Ισως έχει έρθει η ώρα που οι ταξιδιωτικοί πράκτορες ως άλλοι ψυχοθεραπευτές θα μας βοηθούν στο εξής να σχεδιάζουμε ταξίδια που θα θεραπεύουν τις ψυχές μας.

Το καινούργιο κάνει τη διαφορά

Σύμφωνα με το TripBarometer, μία από τις μεγαλύτερες ετήσιες δημοσκοπήσεις που πραγματοποιείται για λογαριασμό του TripAdvisor, σχεδόν 7 στους 10 χρήστες θα ήθελαν μέσα στο 2016 να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό: μια κρουαζιέρα, ένα σαφάρι για παρατήρηση της άγριας φύσης, μια εκδρομή προς αναζήτηση της Aurora Borealis. Ιδιαίτερα οι νεότεροι σε ηλικία ταξιδιώτες αναζητούν την πρόκληση, επιδιώκουν να ζήσουν εμπειρίες έξω από τα καθιερωμένα. Οσο πιο εξατομικευμένες τόσο πιο θελκτικές: οινογνωσία στη Μεσσηνία, μαθήματα υφαντικής στο Περού, συμμετοχή στη ζωή μιας φάρμας στη Γερμανία, κ.ά.

Και οι δεύτεροι έσονται πρώτοι

Οι εναλλακτικοί προορισμοί έχουν πάρει ξεκάθαρα τα «πάνω» τους, οι ταξιδιώτες στρέφουν το ενδιαφέρον τους στις λεγόμενες «δεύτερες» πόλεις και οι πράκτορες ακολουθούν τη ζήτηση, προωθώντας τες συστηματικά. Σε αντίθεση με τις πρωτεύουσες, που λόγω της δημοφιλίας τους είναι σχετικά γνώριμες ή οικείες στον επισκέπτη, τα αουτσάιντερ κερδίζουν δυναμικά τη θέση τους στον τουριστικό χάρτη, έχοντας συνήθως να επιδείξουν πλούσια πολιτιστική ατζέντα, καινοτόμους δράσεις, ενδιαφέρουσα γαστρονομική σκηνή ή και όλα αυτά μαζί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: το Κορκ (Ιρλανδία), το Πόρτο (Πορτογαλία), η Δρέσδη (Γερμανία), το Γκέτεμποργκ (Σουηδία), το Ααρχους (Δανία).

Λέξη-κλειδί: ντόπιος

Η αξία της «οικονομίας του διαμοιρασμού» (σύμφωνα με την οποία οι καταναλωτές μπορούν μέσω Διαδικτύου και χωρίς ενδιάμεσους να μοιράζονται ιδέες, προϊόντα και υπηρεσίες αντί να τα αγοράζουν και να έχουν την κυριότητά τους) έχει αυξηθεί κατά 15 δισ. δολάρια μέσα σε 7 χρόνια και θα συνεχίσει να ανθεί. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η περσινή Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για την Οικονομία του Διαμοιρασμού (Sharing Economy European Summit) των Financial Times.

Η μεγάλη επιτυχία του Airbnb δεν οφείλεται όμως στο γεγονός ότι προσφέρει οικονομικές λύσεις διαμονής, όπως λανθασμένα πολλοί πιστεύουν. Γιατί μπορεί ο διαμοιρασμός προϊόντων και υπηρεσιών να έχει ως στόχο και τη μείωση του κόστους, όμως, αν σκεφτεί κανείς ότι ο ιδιοκτήτης μπορεί να νοικιάσει το χώρο του σε όποια τιμή κρίνει εκείνος δίκαιη, καταλαβαίνει ότι το κίνητρο του ταξιδιώτη που επιλέγει να μείνει στον προσωπικό χώρο κάποιου δεν είναι τόσο η τιμή όσο η εμπειρία της επαφής με τον ντόπιο. Ακόμα και αν δεν τον γνωρίσει ποτέ, αρκεί που θα έχει μείνει σε ένα διαμέρισμα φτιαγμένο και φροντισμένο από έναν καθημερινό άνθρωπο και όχι στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου που δημιούργησε ένας επαγγελματίας επ’ αμοιβή.

Στο ίδιο πνεύμα κινείται και το ride sharing, «αδελφάκι» του παλιού και γνώριμου carpooling: αξιοποιώντας τα άδεια καθίσματα στο αυτοκίνητό του, ο ντόπιος μοιράζεται τη διαδρομή προς μια άλλη πόλη, χωριό, κ.λπ. -και φυσικά τα έξοδα κίνησης- με έναν επισκέπτη. O μεγαλύτερος πάροχος αυτής της εμπειρίας είναι η πλατφόρμα BlaBlaCar (www.blablacar.com), όπου εγγράφεσαι ως οδηγός που ψάχνει συνταξιδιώτες ή ψάχνεις για οδηγούς που ταξιδεύουν στον ίδιο προορισμό μ’ εσένα.

Προκειμένου να ανταγωνιστούν πλατφόρμες όπως το Airbnb, τα ξενοδοχεία εστιάζουν αντίστοιχα σε πιο προσωπικό σέρβις, επενδύοντας σε υπαλλήλους που παίζουν στα δάχτυλα την κουλτούρα του τόπου όπου βρίσκονται. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα, τα ξενοδοχεία Centric της αλυσίδας Hyatt: για λογαριασμό των «μοντέρνων εξερευνητών», όπως αποκαλούν τους πελάτες τους, έχουν δημιουργήσει ξενοδοχεία σε κεντρικά σημεία μεγάλων πόλεων που λειτουργούν ως ορμητήρια για πάσης φύσεως αστικές περιπέτειες, με τους υπαλλήλους σε διπλό ρόλο, οικοδεσπότη και συν-εξερευνητή. Oι σύγχρονοι ταξιδιώτες δεν έχουν ανάγκη από απρόσωπους ξεναγούς-εγκυκλοπαίδειες, αλλά από ανθρώπους που γνωρίζουν τα μυστικά της πόλης και είναι διατεθειμένοι να τους διηγηθούν μια δική τους ιστορία γι’ αυτήν: υποκειμενική μεν, αλλά αληθινή.

Τη δύναμη των ντόπιων έχουν αρχίσει να ανακαλύπτουν και οι αεροπορικές εταιρείες. Ταξιδεύετε με ανταπόκριση μέσω Ρέικιαβικ και δεν έχετε πώς να περάσετε την ώρα σας μέχρι την επόμενη πτήση; Η ισλανδική Icelandair εγκαινίασε φέτος πιλοτικά το πρόγραμμα stopover buddies, προσφέροντας στον επιβάτη τη δυνατότητα να «κλείσει» μέσω του site της έναν «φιλαράκο» για να τον ξεναγήσει στην πόλη και στα περίχωρα εν αναμονή της ανταπόκρισης. Το καλύτερο; Πολλά από τα φιλαράκια είναι υπάλληλοι της Icelandair, οπότε διόλου απίθανο να σας ξεναγήσει ο ίδιος ο… πιλότος.

(*) Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο στο: kathimerini.gr