Η τουριστική βιομηχανία στρέφεται στα περιβαλλοντικά πιστοποιητικά – Οι περιβαλλοντικές αρχές στο προσκήνιο!
του Νικόλαου Πετράκου*
Η υιοθέτηση πιστοποιητικών περιβαλλοντικής ποιότητας από την τουριστική βιομηχανία
Ο ρόλος των διεθνών οργανισμών
Η τουριστική βιομηχανία αντλεί τη δύναμή της από εύθραυστες πηγές όπως το περιβάλλον, η ιστορία, ο πολιτισμός. Η λανθασμένη και ασχεδίαστη τουριστική ανάπτυξη, δημιουργεί οικονομικά οφέλη βραχυπρόθεσμα, αλλά χαμηλής ποιότητας τουριστική δραστηριότητα μακροπρόθεσμα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ), η πλειοψηφία των τουριστών επιθυμεί να επισκέπτεται περιοχές με υψηλή περιβαλλοντική ποιότητα και έντονα στοιχεία τοπικού πολιτισμού. Αναγνωρίζοντας αυτές τις τάσεις της πλειοψηφίας των τουριστών, η τουριστική βιομηχανία προσπαθεί να βρει τρόπους υιοθέτησης περιβαλλοντικών αρχών, με σκοπό την επίτευξη θετικών επιπτώσεων στο κόστος, την εξοικονόμηση ενέργειας, την βελτίωση της εικόνας των τουριστικών επιχειρήσεων τόσο στους τουρίστες όσο και στους εργαζόμενους και την τοπική κοινωνία. Αρκετοί διεθνείς οργανισμοί σχετικοί με τον τουρισμό, προτείνουν ως λύση τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη κάθε είδους τουριστικής δραστηριότητας ώστε να διασφαλίζεται η προστασία και διατήρηση του φυσικού και πολιτισμικού κεφαλαίου για τις μελλοντικές γενιές. Οι επιλογές προς τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, προϋποθέτουν σύμπραξη ατόμων και ομάδων εμπλεκόμενων με τον τουρισμό και βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και υποδομών μέσω ελέγχου και πιστοποίησής τους. Επιπρόσθετα, η Παιδεία/Εκπαίδευση καλείται να συνεισφέρει στην απόκτηση επαγγελματικών δεξιοτήτων, αρχών και συνειδήσεων με στόχο την ομαλή αναπτυξιακή πορεία και βιωσιμότητα των τουριστικών περιοχών.
Το 1994 ο ΠΟΤ, ξεκίνησε το πρόγραμμα Green Globe, με στόχο την υποστήριξη και καθοδήγηση των μελών της βιομηχανίας, για ανάληψη δράσεων προς επίτευξη των αποτελεσμάτων της αειφορίας στην Ατζέντα 21. Το Green Globe αποτέλεσε ένα διεθνές πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης και ευαισθητοποίησης του κοινού. Το 1999 το πρόγραμμα επεκτάθηκε με την εισαγωγή του Green Globe Standard και την έναρξη ανεξάρτητου ελέγχου.
Το Green Globe αποτελεί μια παγκόσμια πιστοποίηση για τον βιώσιμο τουρισμό και αναγνωρίζεται ως ένα από τα υψηλότερα επίπεδα πιστοποίησης αειφορίας. Τα οφέλη για τις πιστοποιημένες επιχειρήσεις είναι η μείωση του κόστους λειτουργίας τους και η προσέλκυση επισκεπτών. Μέλη του είναι ξενοδοχεία, συνεδριακά κέντρα, ταξιδιωτικές εταιρείες και άλλες τουριστικές επιχειρήσεις (GREENGLOBE, ιστοσελίδα).
Σύμφωνα με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) η «πιστοποίηση» ορίζεται ως ο μηχανισμός εκείνος, που διασφαλίζει ότι μια δραστηριότητα πληροί ορισμένες προδιαγραφές που τίθενται από τις κυβερνήσεις. Στον τομέα του τουρισμού, η πιστοποίηση χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των δραστηριοτήτων των τουριστικών επιχειρήσεων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η ικανοποίηση των πελατών. Ωστόσο, μπορεί να επεκταθεί και να καλύψει και ζητήματα αειφορίας. Τα βασικά συστατικά της πιστοποίησης περιλαμβάνουν: εθελοντική συμμετοχή των επιχειρήσεων, καθορισμένα κριτήρια και πρότυπα, έλεγχο και αξιολόγηση, αναγνώριση μέσω σήματος ή λογότυπου, ελέγχους συμμόρφωσης.
Το συμβούλιο Παγκόσμιας αειφορίας για τον τουρισμό, αναγνωρίζει και άλλα πρότυπα εκτός του Green Globe, εγκρίνει τα συστήματα πιστοποίησης και δίνει διαπιστεύσεις σε φορείς πιστοποίησης. Πάνω από 100 ετικέτες και συστήματα πιστοποίησης έχουν συνταχθεί για τον τουριστικό τομέα. Μερικά από αυτά είναι:
- Το σήμα Travelife που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σκοπός του είναι η εισαγωγή της αειφορίας στον τομέα των ταξιδιωτικών πρακτορείων Γερμανίας, Βελγίου, Μ. Βρετανίας και Ολλανδίας.
- Το σήμα BIO-Hotels, προσδιορίζει μια ένωση γερμανικών ξενοδοχείων που στοχεύει στην ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης των πελατών τους, μέσα από την υιοθέτηση καθορισμένων προτύπων για τρόφιμα και ποτά.
- Το Green key, είναι διεθνές οικολογικό σήμα με βάση ένα σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Διατίθεται παγκοσμίως και απονέμεται σε ξενοδοχεία, ξενώνες νεότητας, συνεδριακά κέντρα, κάμπινγκ και εξοχικές κατοικίες.
- Το CRS Reporting in Tourism, αναπτύχθηκε από το κέντρο Οικολογίας και Ανάπτυξης. Προσφέρει κατευθυντήριες γραμμές για την υποβολή εκθέσεων αειφορίας στον τουριστικό τομέα.
- Η Γαλάζια σημαία (Blue Flag), είναι ένα εθελοντικό οικολογικό σήμα που έχει απονεμηθεί σε χιλιάδες παραλίες και μαρίνες σε 50 περίπου, χώρες του κόσμου.
- Το Green Spa award, αναγνωρίζει την περιβαλλοντική απόδοση των θέρετρων spaκαι γεωθερμίας στην Γερμανία.
- Το Green Lodge, είναι πιστοποιητικό που εκδίδεται για ξενώνες και μικρά ξενοδοχεία που αντιστοιχούν στο σήμα αειφορικού τουρισμού ECEAT και τα πρότυπα ποιότητας Eurogites.
- Το Eco camping, αποτελεί σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης ειδικά για τα κάμπινγκ.
- Το πιστοποιητικό Pan Parks, που αναπτύχθηκε από το παγκόσμιο ταμείο για τη φύση, έχει δημιουργήσει τοπικά δίκτυα, μέσα και γύρω από εθνικά πάρκα σε όλη την Ευρώπη.
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στην UNESCO. Ο εκπαιδευτικός, επιστημονικός και πολιτιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών επιδιώκει την δημιουργία γνώσης και κατανόησης μέσω της επιστήμης για την εξεύρεση λύσεων στις οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές προκλήσεις και την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής, πολλές χώρες του κόσμου, καθόρισαν προστατευμένες περιοχές (Biosphere), που αναγνωρίζονται από το πρόγραμμα της UNESCO, Mam and the biosphere, για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης με βάση τις τοπικές προσπάθειες των κοινοτήτων και τη συμβολή της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας.
(*) Νικόλαος Πετράκος
Οικονομολόγος-εκπαιδευτικός
MSc Διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων
pgenikos@yahoo.gr
